सञ्जीविनीटीका (मल्लिनाथः)
नेति॥ उदयाय यतमानमभ्युदयार्थं व्याप्रिमाणं तं दशरथं मृगयाभिरतिराखेटव्यसनं नापाहरन्नाचकर्ष। आक्षोटनं मृगव्यं स्यादाखोटो मृगया स्त्रियाम् इत्यमरः (अमरकोशः ३.३.१८० ) । दुष्टमासमन्तादुदमस्येति दुरोदरं द्यूतं च नापाहरत्। दुरोदरो द्यूतकारे पणे द्यूते दुरोदरम् इत्यमरः (अमरकोशः ३.३.१८० ) । शशिनः प्रतिमा प्रतिबिम्बमाभरणं यस्य तन्मधु नापाहरत्। न वेति पदच्छेदः। वाशब्दः समुञ्चये। नमयौवना नवं नूतनं यौवनं तारुण्यं यस्यास्तादृशी प्रियतमा वा स्त्री नापाहरत्। जातावेकवचनम्। अत्र मनुः(७।५०)पानमक्षाः स्त्रियश्चेति मृगया च यथाक्रमम्। एतत्कष्टतमं विद्याञअचतुष्कं कामजे गणे॥ इति॥
छन्दः
द्रुतविलम्बितम् [१२: नभभर]
छन्दोविश्लेषणम्
| १ | २ | ३ | ४ | ५ | ६ | ७ | ८ | ९ | १० | ११ | १२ |
|---|
| न | मृ | ग | या | भि | र | ति | र्न | दु | रो | द | रं |
| न | च | श | शि | प्र | ति | मा | भ | र | णं | म | धु |
| त | मु | द | या | य | न | वा | न | व | यौ | व | ना |
| प्रि | य | त | मा | य | त | मा | न | म | पा | ह | रत् |
| न | भ | भ | र |