४.१६
वार्षिकं संजहारेन्द्रो धनुर्जैत्रं रघुर्दधौ ।
प्रजार्थसाधने तौ हि पर्यायोद्यतकार्मुकौ ॥
सञ्जीविनीटीका (मल्लिनाथः) वार्षिकमिति॥ इन्द्रः। वर्षासु भवं वार्षिकम्, वर्षानिमित्तमित्यर्थः। वर्षाभ्यष्ठक् (अष्टाध्यायी ४.३.१८ ) इति ठक्प्रत्ययः। धनुः संजहार। रघुर्जैत्रं जयशीलम्। जेतृशब्दात्तृन्नन्तात् प्रज्ञादिभ्यश्च (अष्टाध्यायी ५.४.३८ ) इति स्वार्थेऽण्प्रत्ययः। धनुर्दधौ। हि यस्मात् ताविन्द्ररघू प्रजानामर्थस्य प्रयोजनस्य वृष्टिविजयलक्षणस्य साधने विषये पर्यायेणोद्यते कार्मुके याभ्यां तौ पर्यायोद्यतकार्मुकौ। पर्यायोद्यमविश्रमौ इति पाठान्तरे पर्यायेणोद्यमो विश्रमश्च ययोस्तौ पर्यायोद्यमविश्रमौ। द्वयोः पर्यायकरणादक्लेशः इति भावः ॥
छन्दः अनुष्टुप् [८]
छन्दोविश्लेषणम्
१२३४५६७८
वार्षि कं संज हा रे न्द्रो
ध नु र्जै त्रंर घुर्द धौ
प्र जार्थ साध ने तौहि
प र्या योद्यत कार्मु कौ
Please update Chrome!

Your chrome browser is running an old version, due to which SanskritSahitya.org is unable to load properly.

Please update your Chrome browser and then reinstall the app by visiting the website on Chrome.